Thế kỷ XX là một giai đoạn đặc biệt quan trọng trong lịch sử Việt Nam, đánh dấu nhiều biến động lớn và những thay đổi sâu sắc trong xã hội, văn hóa, và thời trang. Mỗi thời kỳ đều có những đặc điểm riêng, từ các phong trào cách mạng đến các ảnh hưởng ngoại lai, và những biến đổi này đã tác động mạnh mẽ đến trang phục của người dân, đặc biệt là trong những năm tháng đầy thử thách ấy.

Trong bối cảnh lịch sử đó, trang phục của người Việt không chỉ đơn thuần là biểu hiện của thẩm mỹ mà còn là sự phản ánh của các giá trị văn hóa, xã hội. Từ thời kỳ Pháp thuộc cho đến khi đất nước giải phóng, các bộ trang phục truyền thống như áo tứ thân của miền Bắc hay áo bà ba của miền Nam vẫn giữ được những đặc trưng riêng biệt, tượng trưng cho lối sống và giá trị văn hóa của mỗi vùng miền. Mặc dù mỗi miền có những sự khác biệt trong trang phục, nhưng tất cả đều được kết nối lại bởi một biểu tượng bất diệt: chiếc áo dài.

Áo dài, mặc dù đã trải qua nhiều biến đổi qua từng giai đoạn lịch sử, nhưng vẫn giữ được linh hồn và giá trị của trang phục truyền thống. Dù trong những năm tháng chiến tranh, áo dài vẫn là hình ảnh bất diệt của người phụ nữ Việt Nam, từ những tà áo dài giản dị, thanh thoát cho đến những bộ trang phục mang hơi hướng của những xu hướng thời trang Tây phương. Có thể nói, sự khác biệt trong trang phục của các thế hệ phụ nữ qua thời gian chính là sự phản chiếu của những thay đổi trong xã hội và phong cách sống.

Trước năm 1945

Vào những năm cuối triều đại nhà Nguyễn, trang phục của người Việt đã phản ánh rõ nét sự phân hóa giai cấp và sự phát triển của xã hội thời bấy giờ. Các tầng lớp thượng lưu, đặc biệt là vương tôn quý tộc và những gia đình giàu có, trong dịp Tết Nguyên Đán, thường khoác lên mình những bộ áo dài được làm từ chất liệu gấm, lụa cao cấp. Những bộ trang phục này được thêu tay tỉ mỉ, tinh tế đến từng chi tiết nhỏ, tạo nên vẻ sang trọng và quý phái. Kèm theo đó là các kiểu tóc cao, được chải chuốt cẩn thận, cùng chiếc khăn đóng, không chỉ thể hiện sự quý tộc mà còn phản ánh tầm vóc của người mặc trong xã hội.

Những chiếc áo dài này có phom dáng rộng rãi, dài qua đầu gối, thường không quá một gang tay, và không có sự phân biệt rõ rệt về kiểu dáng giữa nam và nữ. Sự khác biệt chủ yếu nằm ở kích thước của trang phục. Những người phụ nữ trong gia đình quý tộc thường yêu thích trang sức, và các loại kiềng vàng hoặc bạc trở thành những món đồ không thể thiếu, càng làm nổi bật thêm đẳng cấp và sự quyền quý của họ.

Để tìm được mẫu áo dài có lấy cảm hứng từ trước năm 1945, bạn có thể khám phá qua BST Áo dài ngũ thân của nhà thiết kế Đỗ Trịnh Hoài Nam. Anh đã ra mắt bộ sưu tập áo dài ngũ thân cách tân hiện đại, lấy cảm hứng từ kiểu áo dài ngũ thân trong lịch sử, được ra đời năm 1744 sau cải cách trang phục ở Đàng Trong. 

Trái ngược với tầng lớp thượng lưu, người dân nông thôn miền Nam vẫn giữ thói quen mặc áo bà ba, một loại trang phục giản dị, thoải mái và thích hợp với công việc đồng áng. 

Cho đến nay, những mẫu áo bà ba xuất hiện trước năm 1945 vẫn luôn là một nguồn cảm hứng to lớn cho các nhà thiết kế. Điển hình như trong bộ phim “Mẹ Chồng” những mẫu áo bà ba của nhà thiết kế Thủy Nguyễn không giữ hoàn toàn nguyên mẫu của giai đoạn 1930-1945 mà được cách điệu với các chi tiết như cổ áo, tay áo, và phom dáng để tôn lên tính cách và vị trí của từng nhân vật. Nhờ điều này, Thủy Nguyễn đã thành công trong việc làm nổi bật trang phục áo bà ba, khiến chúng không chỉ là quần áo, mà còn trở thành một phần quan trọng trong việc kể câu chuyện và xây dựng không gian văn hóa của phim.

Thời kỳ 1945 - 1975

Trong giai đoạn khi Việt Nam bị chia cắt theo chế độ thống trị, mỗi miền lại có những nét riêng biệt trong việc phát triển văn hóa và trang phục, phản ánh sự ảnh hưởng của hoàn cảnh lịch sử và xã hội. Miền Bắc, dưới sự bảo hộ của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, giữ vững được những giá trị truyền thống, không bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi văn hóa phương Tây. Phụ nữ Hà Nội thời kỳ này chuộng những thiết kế áo dài đơn giản, thanh thoát, với màu sắc trang nhã và ít họa tiết, phom dáng suông thoải mái, thể hiện sự thanh lịch và kín đáo, không phô trương. Trang sức ngọc trai bắt đầu phổ biến, trở thành một điểm nhấn tinh tế khi kết hợp với tà áo dài, nâng cao vẻ đẹp cổ điển và sang trọng của người phụ nữ Hà Thành.

Trong khi đó, ở miền Nam, đặc biệt là Sài Gòn, một cuộc cách tân mạnh mẽ trong trang phục đã diễn ra, mang lại cho áo dài một hình hài mới mẻ, gần gũi hơn với xu hướng thời trang phương Tây. Mặc dù các quý cô Sài Gòn có thể diện những bộ trang phục tây hóa rất thời thượng khi ra phố, nhưng vào dịp Tết Nguyên Đán, chiếc áo dài truyền thống vẫn là sự lựa chọn yêu thích. Làn sóng thay đổi này khiến cho những thiết kế như áo dài Raglan (áo chít eo) hay Le Mur (với cổ tròn, tay phồng, các đường viền trang trí và nhiều sáng tạo lấy cảm hứng từ phương Tây) ra đời, đánh dấu một bước ngoặt trong quá trình phát triển của áo dài.

Nếu nói đến áo dài Raglan, không thể không nhắc đến nhân vật thường xuyên mặc những mẫu áo dài xuất hiện trước công chúng - Trác Thúy Miêu. Trác Thúy Miêu, không chỉ được biết đến với vai trò một MC sắc sảo và hoạt ngôn, mà còn gây ấn tượng mạnh với thời trang gắn liền với tà áo dài chiết eo. Trong mỗi sự kiện trọng đại, cô luôn chọn áo dài làm trang phục chủ đạo, tôn lên vẻ đẹp truyền thống và bản sắc văn hóa Việt Nam. Những thiết kế áo dài của Trác Thúy Miêu thường mang đậm dấu ấn cá nhân, với chất liệu cao cấp như lụa, nhung, gấm, cùng hoa văn lấy cảm hứng từ mỹ thuật dân gian. Cách kết hợp áo dài với các phụ kiện truyền thống như khăn đóng, vòng cổ hay hoa tai không chỉ thể hiện sự tinh tế mà còn làm nổi bật phong thái tự tin, sắc sảo đặc trưng của cô. Với Trác Thúy Miêu, áo dài không đơn thuần là trang phục, mà còn là biểu tượng văn hóa, là cách cô tôn vinh vẻ đẹp của phụ nữ Việt và gìn giữ giá trị truyền thống qua từng lần xuất hiện.

Bên cạnh sự phát triển của những trang phục truyền thống, sự ảnh hưởng của thời trang phương Tây cũng bắt đầu thể hiện rõ nét. Những chiếc đầm chữ A, chân váy mini, áo cộc tay sành điệu đã trở thành món đồ ưa thích của các cô gái thành thị. Không thể thiếu trong bộ sưu tập của họ là các phụ kiện như túi xách, bóp đầm, túi đeo tay, hay thậm chí là baguette – tất cả đều được chào đón nồng nhiệt. Những món đồ này không chỉ giúp tôn lên vẻ ngoài của người mặc mà còn thể hiện một phần của sự giao thoa văn hóa, tạo nên một phong cách sống năng động, hiện đại và không kém phần thời thượng.

Sau năm 1975

Hình ảnh bụi bặm, năng động và tràn đầy sức hút của các minh tinh Hồng Kông thời bấy giờ đã trở thành hình mẫu lý tưởng cho nhiều cô gái Việt Nam trong thập niên 80 và 90. Khi điện ảnh, đặc biệt là phim Hồng Kông, xâm nhập mạnh mẽ vào đời sống tinh thần của khán giả Việt, các ngôi sao như Việt Trinh, Thu Hà, Trương Ngọc Ánh đã góp phần không nhỏ trong việc xây dựng một phong cách thời trang trẻ trung và sặc sỡ, vừa mạnh mẽ vừa quyến rũ. Những bộ phim hành động, những câu chuyện lãng mạn đậm chất thần thoại mà họ tham gia đã tạo nên ảnh hưởng sâu sắc đối với thời trang, đặc biệt là với thế hệ nữ giới, giúp họ tự tin thể hiện phong cách cá nhân và phá vỡ những chuẩn mực xưa cũ.

Trong giai đoạn này, phong cách ăn mặc của các cô gái trẻ trở nên mạnh mẽ và táo bạo hơn bao giờ hết. Những chiếc áo bra, áo ba lỗ ôm sát, hay sơmi mặc sơ-vin được ưa chuộng, giúp họ giải phóng bản thân khỏi mọi định kiến về hình ảnh người phụ nữ truyền thống. Các bộ đồ năng động, khỏe khoắn như denim trở thành biểu tượng của sự sành điệu và tự do. Quần ống loe, quần ống rộng, chân váy mini, áo khoác denim hay mũ nón đều trở thành những món đồ không thể thiếu trong tủ đồ của các thiếu nữ, phản ánh sự đổi mới mạnh mẽ trong phong cách sống và thời trang của thế hệ trẻ lúc bấy giờ.

Cùng với sự phát triển của phong trào thời trang, chiếc áo dài vẫn giữ được vị trí quan trọng, đặc biệt trong các dịp lễ tết hay hội họp gia đình, nhưng phái nữ lúc này không còn chỉ biết đến chiếc áo dài mà đã muốn khám phá thêm nhiều phong cách khác. Các cô gái tìm kiếm sự phá cách, tự do và bình đẳng trong thời trang, và phong cách menswear (phong cách trang phục nam) đã bắt đầu được ứng dụng rộng rãi. Họ mặc những chiếc áo sơ mi rộng thùng thình, quần tây cắt may tinh tế và đôi khi là những chiếc vest hay blazer mạnh mẽ, thể hiện sự tự tin và khẳng định quyền tự do trong việc ăn mặc. Đây là dấu hiệu của một cuộc cách mạng về thời trang, mở ra không gian mới cho phụ nữ thể hiện bản thân, đồng thời cũng phản ánh sự chuyển mình mạnh mẽ trong xã hội về quyền bình đẳng và tự do cá nhân.

Có thể thấy, ông bà ta thời xưa đã có gu ăn mặc cực kì sành điệu. Tuy nhiên, áo dài vẫn luôn hiện hữu trong từng năm tháng, bởi nó một là phần của bản sắc dân tộc, gắn liền với quá trình phát triển và những thay đổi không ngừng của văn hóa Việt Nam. Chính vì vậy, tà áo dài luôn mang trong mình sự hào hoa, tinh tế nhưng cũng đầy phóng khoáng, tạo nên một hình ảnh đầy quyến rũ mà không thể phai mờ theo thời gian. Bạn có thể cập nhật thêm các mẫu trang phục khác để tìm được bộ cánh phù hợp Tết năm nay thông qua website: https://eteft.com/.

Đọc thêm: Đón Chào Năm 2025 Bằng Các BST Xuân/Hè Từ Những Thương Hiệu Đình Đám (Phần 1)

Đọc thêm: 5 Xu Hướng Túi Xách Dự Kiến Dẫn Đầu 2025